Niwelator optyczny to niezbędne narzędzie w pracach geodezyjnych i budowlanych, umożliwiające precyzyjne wyznaczanie różnic wysokości między punktami terenu. Dzięki niemu możliwe jest dokładne określenie poziomu terenu, co jest kluczowe przy realizacji różnorodnych inwestycji. W tym artykule przyjrzymy się, czym jest niwelator optyczny, jak działa, jak go obsługiwać, w jaki sposób wykonywać pomiary oraz jakie modele warto rozważyć przy zakupie.
Zajmując się pracami budowlanymi, drogowymi, ziemnymi czy ogrodniczymi w pewnym momencie stajemy przed wyborem odpowiedniego do wykonywanej przez nas pracy niwelatora.
Na rynku dostępnych jest wiele modeli i rodzajów, w cenach od kilkuset do kilku tysięcy zł. Wśród niwelatorów obecnie najczęściej wybieranych przez budowlańców rozróżniamy urządzenia optyczne o powiększeniu 24x i 32x. Czym się różnią? Jak działają? Który powinniśmy wybrać do pracy jaką wykonujemy? 
Niwelator optyczny to instrument geodezyjny służący do pomiaru różnic wysokości pomiędzy punktami na terenie. Składa się z lunety zamocowanej na statywie, umożliwiającej precyzyjne celowanie w łatę niwelacyjną. Urządzenie to jest powszechnie stosowane w budownictwie, geodezji oraz pracach ziemnych, gdzie precyzyjne określenie poziomu jest niezbędne.
Niwelatory optyczne to nadal najpopularniejsze przyrządy pomiarowe używane do wyznaczania właściwego poziomu na placu budowy. Obecnie dostępne na rynku niwelatory optyczne posiadają system automatycznego poziomowania, za co odpowiada wewnętrzny moduł zwany kompensatorem. W Pomiar24.pl oferujemy wyłącznie niwelatory optyczne z doskonałym kompensatorem magnetycznym. Dzięki temu urządzenie umożliwia prawidłowe pomiary, pomimo że nie ustawiliśmy go w idealnym poziomie. Kompensator wyrównuje ten błąd automatycznie poziomując instrument. Głównym elementem konstrukcyjnym niwelatora jest zespół optyczny, czyli luneta. Składa się ona z obiektywu, okularu, soczewki ogniskującej oraz płytki ogniskowej z naniesionym na nią krzyżem nitek. Najczęściej spotykane są niwelatory o powiększeniu 24x oraz 32x. Duże znaczenie ma również średnica obiektywu dzięki której obraz jest doskonale widoczny.
Dokładności jakie charakteryzują się te urządzenia mieszczą się najczęściej w zakresie 1-2mm na kilometrze podwójnej niwelacji, a więc są praktycznie bezbłędne.
Więcej informacji na temat niwelatorów można znaleźć w artykule co to jest niwelator.
Działanie niwelatora optycznego opiera się na zasadzie celowania przez lunetę w łatę niwelacyjną umieszczoną na mierzonym punkcie. Operator odczytuje wartość z łaty, co pozwala na określenie różnicy wysokości między punktami. Urządzenie wyposażone jest w kompensator, który automatycznie poziomuje linię celowniczą, eliminując błędy wynikające z niewielkich przechyłów instrumentu.
Obsługa niwelatora optycznego wymaga kilku kroków:
Aby uzyskać dokładne wyniki pomiaru niwelatorem optycznym, należy trzymać się sprawdzonej metodyki pracy. Kluczowym elementem jest ustalenie punktu odniesienia, czyli tzw. reperu – miejsca, którego wysokość jest znana lub ustalana jako początkowa. Po ustawieniu niwelatora na statywie i jego dokładnym wypoziomowaniu, operator celuje lunetą w łatę ustawioną na reperze i odczytuje wartość – jest to tzw. pomiar wsteczny. Następnie łata zostaje przeniesiona na nowy punkt, którego wysokość chcemy określić. Kolejny odczyt – pomiar w przód – pozwala wyznaczyć różnicę poziomów między punktami. Różnica między wskazaniami z łaty niwelacyjnej stanowi wartość, która pokazuje, czy dany punkt znajduje się wyżej czy niżej względem reperu. Dzięki tej metodzie pomiar niwelatorem optycznym jest szybki, precyzyjny i nie wymaga skomplikowanej matematyki – wystarczy umiejętność poprawnego odczytu i przeliczenia różnic. Technika ta jest powszechnie stosowana w geodezji, robotach ziemnych oraz na placach budowy.
Wybór odpowiedniego niwelatora optycznego zależy od kilku czynników:
Przykładowe modele godne uwagi to:
Ceny niwelatorów optycznych zależą od marki, dokładności i dodatkowych funkcji. Ceny w Pomiar24.pl zaczynają się już od 850zł + VAT
Niwelator optyczny to niezastąpione narzędzie w wielu dziedzinach, od budownictwa po geodezję. Dzięki niemu możliwe jest precyzyjne wyznaczanie różnic wysokości, co jest kluczowe przy realizacji różnorodnych projektów. Wybierając odpowiedni model, warto zwrócić uwagę na dokładność, jakość wykonania oraz dodatkowe funkcje, które ułatwią pracę w terenie.
