Szlaufwaga, czyli poziomica wodna, zwana również potocznie szlauchwagą, to narzędzie kiedyś używane do wyznaczania poziomów na praktyczniej każdej budowie. Wykorzystywana jest także przy pracach remontowych, wykończeniowych, a nawet stolarskich. Dzięki użytkowaniu szlaufwagi, wykonanie równych podłóg, wylewek czy innych płaszczyzn, w których ważny jest poziom, jest znacznie szybsze i prostsze.
Narzędzie to wykorzystuje powszechnie znane zasady grawitacji i zasadę naczyń połączonych. Szlaufwaga ma postać długiego, gumowego węża wypełnianego wodą na czas pomiaru. Jak mierzymy szlaufwagą? Odczytu dokonuje się z dwóch miar ze skalą umieszczonych na obu końcach węża — woda, wypełniając wąż, wskazuje nam właściwy poziom w danym punkcie.
Podstawowym elementem poziomicy wężowej jest, jak sama nazwa wskazuje – wąż, czyli gumowa rurka odporna na uszkodzenia i czynniki atmosferyczne. Przygotowując się do pomiarów, powinniśmy napełnić wąż wodą do równego poziomu na obu wskaźnikach, pozostawiając około 15 cm przestrzeni na powietrze. Należy zwrócić uwagę na pęcherzyki powietrza, jakie mogą się pojawić w wężu, ich obecność wpłynie na poprawność odczytu, dlatego należy je usunąć. Wąż rozciągamy pomiędzy dwoma punktami (np. na długość około 5m). Poziom wody w obu końcach węża jest identyczny, dzięki czemu możemy łatwo przenieść poziom z jednego punktu do kolejnego. W celu łatwego transportu urządzenia praktycznie każdy model takiej poziomicy jest wyposażony w standardowy bęben do transportu kabli oraz walizę do przewożenia urządzenia.
Na rynku można znaleźć zarówno tradycyjne poziomice, w których odczytu pomiaru dokonujemy ze skali naniesionej na końcówkach węża, jak i szlaufwagi elektroniczne. W tego rodzaju narzędziach wyniki pomiaru widoczne są na wyświetlaczu. Poziomice wężowe elektroniczne często wyposażone są w dodatkowe funkcjonalności, np. zintegrowany w przyrządzie ręcznym moduł do pomiaru precyzyjnego.
Poziomice wodne — kiedyś bardzo popularne na budowach, obecnie są wypierane przez nowocześniejsze, bardziej zaawansowane techniczne rozwiązania, takie jak niwelatory laserowe, czy niwelatory optyczne. Zaletą szlaufwagi jest jej niska cena — podstawowe poziomice wężowe dostępne są już w cenie kilkudziesięciu złotych (zaawansowane modele elektroniczne mogą kosztować nawet kilka tysięcy złotych).
Sposób wyznaczania poziomu i zakres działania to główne różnice techniczne pomiędzy tymi dwoma urządzeniami. Niwelator laserowy ma zasięg nawet 800-1000m, próba zastosowania przy takich pomiarach poziomicy wężowej byłaby, lekko mówiąc, uciążliwa.
Kolejną zaletą niwelatora laserowego jest zakres pomiaru — szlaufwagą możemy w danym momencie wyznaczyć poziom tylko w tym punkcie, w którym umiejscowimy koniec węża. Natomiast niwelator laserowy wyznacza w tym samym momencie poziom w każdym punkcie dookoła urządzenia, czyli w okręgu o średnicy np. 500m. Nie bez znaczenia jest również możliwość wyznaczenia spadków i pionów (po obróceniu o 90 stopni).
Różnice pomiędzy niwelatorem a poziomicę wężową powodują, że szlaufwaga — kiedyś podstawowe narzędzie do wyznaczania poziomów, odchodzi powoli do lamusa, a jego miejsce zajmują nowoczesne i bardziej uniwersalne narzędzia - np. laser krzyżowy.
